Ý Dĩ – hạt ngọc mềm mát, nuôi tỳ, thấm thấp, làm sáng khí sắc
Có những vùng ẩm thấp trong cơ thể – không mùi, không màu – nhưng khiến người ta mệt mỏi mãi
Một người ăn ít, bụng đầy, tay chân nặng, da sạm – miệng không khát, mạch trầm.
Một người khác phù nhẹ, tiểu ít, gối đau ê ẩm, người như dính nước sau cơn mưa dầm.
Lại có người mụn li ti quanh má, bụng dưới lạnh, kinh nguyệt vẩn đục, da dễ mốc tàn nhang.
Ấy là khi tỳ vận hóa kém – thấp khí lan khắp – mà âm dịch lại không thông thoát.
Người thầy thuốc chọn Ý Dĩ Nhân – loại hạt mềm mịn, vị ngọt thanh, không sắc cũng không cay, nhưng biết thấm ẩm – dưỡng tỳ – lợi thủy – tiêu thũng, giúp cơ thể khô ráo từ bên trong, và da mặt sáng dần lên từ trong máu.
Giai thoại – Người con gái “bụng mềm như hồ” và thầy lang bán cháo
Có người con gái trẻ, đẹp người nhưng thân thể mềm rũ như cỏ non dầm mưa, hơi thở nhẹ, ăn không nhiều, bụng mềm như hồ, hay tiêu chảy.
Một ông lang già không kê thuốc, mà bảo nấu cháo:
“Mỗi sáng một nắm Ý Dĩ, thêm vài hạt đậu đỏ, ninh với chút vỏ quýt và nước gừng. Dùng đúng 100 ngày.”
Cô nghe theo – da hồng lên, khí vượng, thân nhẹ. Cô ngạc nhiên:
“Chỉ là cháo trắng, sao làm da máu đổi khác?”
Ông mỉm cười:
“Vì nó không chỉ là hạt – nó là lửa ngầm sưởi ấm tỳ vị – mà chẳng làm tổn hao.”
Tính vị và công năng – ngọt, nhạt, hơi hàn – kiện tỳ – thấm thấp – lợi niệu – trừ thũng – bổ phế – làm đẹp da
Ý Dĩ Nhân – vị ngọt, nhạt, tính hơi hàn, quy vào tỳ – phế – vị – thận.
• Kiện tỳ – trừ thấp: dùng cho ăn kém, bụng đầy, tiêu lỏng, phù nhẹ, mạch trầm, da sạm, người nặng nề
• Lợi niệu – tiêu thũng: trị phù chân tay, tiểu ít, tiểu đục, thũng do tỳ hư
• Bổ phế – hóa đàm: dùng khi phế hư sinh đàm, ho kéo dài, nhiều đàm trắng, không sốt
• Làm đẹp da – mờ đốm: trị mụn ẩn, da dầu, sạm nám, hỗ trợ đào thải độc từ da
Cách chọn thuốc tốt và các phương pháp bào chế
Ý Dĩ Nhân là nhân (phần trong) của hạt Ý Dĩ – loại ngũ cốc có tên khoa học Coix lacryma-jobi, còn gọi là hạt bo bo.
✔️ Loại tốt:
• Hạt tròn, đều, trắng ngà, lớp vỏ mỏng óng ánh, không lép, không thâm đen
• Cắn có vị bùi ngọt nhẹ, hậu thanh, không có mùi chua
• Khi nấu dẻo mềm, không nát, nước trong, mùi thơm như gạo mới
📌 Cách dùng:
• Sao thơm – dùng sống – nấu cháo – sắc thang – tán bột – hoàn viên đều được
• Phối với Bạch truật – Phục linh – Trần bì – Đậu đỏ – Vỏ quýt – Cam thảo – Sinh khương
• Dùng trong thấp trệ, phù nhẹ, mụn nhọt, yếu phổi, ăn kém, rối loạn nội tiết da liễu
Bên cạnh những gì ta đã biết…
Ý Dĩ là vị chủ lực trong nhiều phương hoàn cổ:
• Bài “Ý Dĩ Bạch Truật Thang”: trị tiêu hóa kém, bụng đầy, chân phù
• Toa dưỡng nhan kiện tỳ: Ý Dĩ – Sơn dược – Đậu đỏ – Hoài sơn – Trần bì
• Toa trị đàm ẩm – ho lâu ngày: Ý Dĩ – Phục linh – Bán hạ – Cam thảo
Y học hiện đại ghi nhận:
• Chứa coixenolide, protein, vitamin B1, acid amin thiết yếu
• Có tác dụng chống viêm, lợi tiểu nhẹ, ổn định đường huyết, làm sạch tế bào da
• Hỗ trợ giảm cân lành tính, tiêu mỡ nhẹ, kháng khuẩn tiết niệu
Đừng quên…
• Không dùng cho người thể hư hàn – lạnh bụng tiêu chảy nhiều ngày
• Dùng đúng liều – quá nhiều dễ làm khô người, hao khí, lạnh bụng
• Nên dùng đã sao thơm khi cơ thể yếu hoặc dùng lâu dài
Ý Dĩ – hạt mềm làm sạch cơ thể mà chẳng cần lửa mạnh
Không cay,
Không đắng,
Không sắc rực như hoa,
Chỉ là những hạt trắng ngà như ngọc lăn dưới lòng tay,
vậy mà làm nhẹ lại cơ thể nặng nề vì thấp trệ,
sáng lại làn da từng mốc u ám vì khí tỳ yếu,
và giữ cho người đàn bà thanh thoát như sớm mai sau những ngày mất sắc.
