Tiểu Hồi Hương – hạt nhỏ thơm cay làm ấm bụng, tán hàn, dẫn khí về đúng lối
Có những cơn đau không nhói – mà lạnh âm ỉ từ bụng dưới đến lồng ngực…
Một người hay sôi bụng, đầy trướng sau ăn, lạnh bụng, đại tiện lỏng, miệng nhạt, ợ hơi.
Một người khác thần mỏi, lưng lạnh, tinh khí không giữ được, thở dài thường xuyên – dương suy mà không rõ nguyên do.
Lại có người đau bụng kinh mỗi kỳ, bụng dưới lạnh, đau quặn – dùng thuốc bổ không đỡ.
Đó là lúc khí không hành, hàn xâm trung tiêu, tỳ vị tắc – thận dương nguội.
Người thầy thuốc không dùng đại bổ – mà đưa vào một vị nhỏ, cay dịu, thơm ấm – Tiểu Hồi Hương, để gọi khí, đuổi hàn, ấm thận, khai trung tiêu.
Giai thoại – Người chèo đò đau bụng và bát nước có mùi thơm như trà
Một người chèo đò ở vùng sông lạnh, hay bị đau bụng âm ỉ sau mỗi chuyến qua đêm, bụng sôi, ăn kém, miệng nhạt.
Uống nhiều thuốc bổ, tiêu hóa – không đỡ.
Gặp một thầy lang vùng chợ nổi, ông chỉ cười, đun một bát nước nhỏ – mùi thơm như trà – cho uống ngay.
Một lát sau, bụng ấm lại, nhẹ dạ.
Ông bảo:
“Không phải do tạng yếu – mà do khí trệ, hàn xâm. Hồi hương – nhỏ thôi, nhưng biết khơi đường khí tắc.”
Tính vị và công năng – cay, ngọt, ấm – hành khí – ôn trung – tán hàn – chỉ thống – ôn thận
Tiểu Hồi Hương – vị cay, ngọt, tính ấm, quy vào can – thận – tỳ – vị.
• Hành khí – tán hàn: trị đầy bụng, ăn không tiêu, trướng đau, sôi bụng, khí trệ do hàn
• Ôn trung – chỉ thống: dùng cho đau bụng do hàn, đau bụng kinh, đau do tỳ vị hư hàn
• Ôn thận – trợ dương: hỗ trợ điều trị sa tinh, xuất tinh sớm, lưng lạnh, mỏi gối, tiểu nhiều do thận hư
• Tác động sâu nhưng nhẹ – thích hợp cho người già yếu, người thể hàn, phụ nữ sau sinh.
Cách chọn thuốc tốt và các phương pháp bào chế
Tiểu Hồi Hương là quả chín sấy khô của cây tiểu hồi (Foeniculum vulgare) – họ Hoa tán.
✔️ Loại tốt:
• Hạt dài 3–5mm, hình thoi, màu xanh lục nhạt đến vàng nâu, có gân dọc rõ ràng
• Mùi thơm nồng như trà hồi – nhai cay nhẹ, thơm lâu
• Không ẩm, không đen, không bị sâu mọt hay trộn với tạp chất
📌 Cách dùng:
• Thường sao vàng thơm hoặc sao với muối, gừng để tăng ôn khí
• Phối với Trần bì – Sa nhân – Hậu phác – Cam thảo trong các toa hành khí – tán hàn
• Có thể ngâm rượu, nấu nước uống hoặc tán bột làm hoàn – dùng nhẹ nhàng hàng ngày
Bên cạnh những gì ta đã biết…
Tiểu Hồi Hương thường có mặt trong các toa:
• Toa hành khí ôn trung: Tiểu Hồi – Sa nhân – Trần bì – Cam thảo – Sinh khương
• Toa trị đau bụng kinh do hàn: Tiểu Hồi – Ngô thù du – Đương quy – Ích mẫu – Cam thảo
• Toa ôn thận – cố tinh: Tiểu Hồi – Phá cố chỉ – Dâm dương hoắc – Kỷ tử – Nhục thung dung
Y học hiện đại ghi nhận:
• Chứa anethol, fenchone, limonene, flavonoid
• Có tác dụng giảm co thắt cơ trơn, kích thích tiêu hóa, tăng nhu động ruột, điều hòa nội tiết
• Hỗ trợ trị rối loạn tiêu hóa, đau bụng kinh, suy giảm chức năng sinh lý nhẹ
Đừng quên…
• Không dùng cho người âm hư – nhiệt nội – miệng khô – táo bón – trướng bụng do thực tích
• Dùng quá liều dễ gây nóng, ợ cay, mất ngủ nhẹ
• Phối hợp đúng – mới phát huy trọn công năng “hành mà không tán – ấm mà không bức”
Tiểu Hồi Hương – hạt nhỏ mà dẫn khí, ôn trung, giữ ấm một đời người lạnh bụng
Không lớn,
Không đắt,
Chỉ là hạt nhỏ thơm cay như trà hồi,
vậy mà giúp bụng bớt trướng, dạ bớt lạnh,
giữ ấm cho lưng khi đêm về gió lùa qua mái,
và làm dòng khí trì trệ biết đường mà về đúng mạch.
