Tang Chi – cành dâu mềm giúp tay chân trở lại uyển chuyển
Có những ngày, người ta bước đi mà thấy chân như mang đá,
hoặc tỉnh dậy mà bàn tay run nhẹ, gân cứng, lòng không thể nắm tròn.
Những ai từng đau khớp khi trở trời, khó cử động sau cơn bạo bệnh, sẽ hiểu cảm giác đó rõ hơn ai hết.
Lúc ấy, người thầy thuốc không vội dùng vị mạnh – mà trao nhẹ vào toa một cành non đã sấy khô,
vốn là đầu cành cây dâu – gọi là Tang Chi.
Nhẹ – nhưng biết vào kinh lạc, êm mà giúp thông gân – giải co cứng,
như một cơn gió xuân luồn qua sợi dây đang thắt lại, cho tay chân trở lại mềm mại như thuở còn khỏe.
Giai thoại – Người thợ hồ và đôi tay gồng mãi không buông
Một người thợ hồ già, từng làm nghề 30 năm, về hưu với đôi tay gồng cứng.
Mỗi sáng tỉnh dậy, bàn tay co lại, các đốt cứng như gỗ.
Đi khám nhiều nơi, uống nhiều thuốc bổ gân cốt – nhưng không đỡ.
Một thầy thuốc ghé qua, chỉ kê đơn giản:
Tang Chi – Phòng phong – Tang ký sinh – Quế chi – Cam thảo.
Sắc uống 10 thang, tay mềm ra từng chút.
Đến thang 15, ông già lấy lại được nghề cũ – làm đồ gỗ, tỉ mỉ như xưa.
Ông nói với bạn mình:
“Hóa ra cái cành nhỏ của cây dâu – lại là thứ giúp mình nắm lại được đôi tay…”
Tính vị và công năng – đắng nhẹ, ngọt, bình, trừ phong thấp – thông kinh lạc – lợi gân xương
Tang Chi – vị đắng nhẹ, ngọt, tính bình, quy kinh can – vị, có các công năng:
. Khu phong – trừ thấp – thông lạc: dùng khi tay chân co duỗi khó, khớp cứng, tê dại, di chứng sau bại liệt.
. Thư cân – hoạt huyết – giảm đau nhẹ: phối trong các bài thuốc trị phong thấp thể nhẹ, đau khớp nhẹ.
. Dưỡng can – điều kinh lạc: có thể dùng lâu dài mà không hao khí huyết.
Tang Chi đặc biệt thích hợp cho người cao tuổi đau khớp, trẻ nhỏ di chứng vận động, người thể hư – không dùng được thuốc mạnh.
Cách chọn thuốc tốt và phương pháp bào chế – đầu cành non, vỏ vàng, cắt khoanh mỏng, thơm nhẹ
Tang Chi là đầu cành non của cây dâu tằm, loại tốt có:
• Cành nhỏ bằng đầu đũa, vỏ ngoài màu nâu vàng, cắt khoanh mỏng, phơi khô, không mốc.
• Khi bẻ có tiếng giòn nhẹ, mùi thơm thanh.
• Bên trong ruột xốp – nhẹ tay – không có mọt hoặc nấm mốc.
• Dùng bằng cách:
• Sắc cùng các thuốc trừ phong thấp – Phòng phong, Độc hoạt, Tang ký sinh…
• Có thể ngâm rượu dùng cho người đau khớp nhẹ hoặc dùng trong bài thuốc uống lâu dài dưỡng lạc.
• Sao sơ qua để giảm bớt hàn khí – dễ tiêu hóa hơn.
Bên cạnh những gì ta đã biết…
Tang Chi thường có mặt trong các toa thuốc:
• Bài Thang trừ thấp thư cân – gồm Tang Chi – Phòng phong – Cam thảo – Tang ký sinh trị đau khớp thể hư.
• Dân gian dùng Tang Chi phối Quế chi, Thiên niên kiện – trị tê mỏi, chân tay lạnh, khí huyết tắc nhẹ.
• Ngâm rượu Tang Chi – Tang ký sinh dùng trong phong thấp nhẹ ở người lớn tuổi.
Y học hiện đại cho thấy Tang Chi chứa flavonoid, tanin, chất chống oxy hóa, giúp:
• Giãn mạch, tăng tuần hoàn, giảm co cứng, hỗ trợ chức năng thần kinh ngoại biên.
• Tác dụng chống viêm, hỗ trợ điều trị viêm đa khớp nhẹ.
Đừng quên…
. Tang Chi có tác dụng chậm – cần dùng liên tục từ 10 ngày trở lên.
. Không dùng đơn độc với bệnh cấp – nên phối hợp bài bản.
. Rất thích hợp cho người cao tuổi thể hư, khí huyết kém, hoặc sau liệt muốn hồi phục vận động.
Tang Chi – cành dâu nhỏ mềm ra từng đoạn gân đang gồng cứng
Không đắng sâu,
Không phá mạnh,
Chỉ là đầu cành cây dâu – từng thấy quen qua mỗi mùa thu rụng lá,
Mà giờ đây, lại giúp người ta cử động trở lại đôi tay đã từng cứng đờ,
và biết ơn một loài cây vốn chẳng bao giờ phô trương.
