Sơn Thù Du – trái nhỏ giữ tinh, gom tủy, dưỡng chân âm

Có những người mất dần tinh lực mà không hay,
chỉ thấy đầu gối yếu dần, lưng không đứng thẳng, mắt mờ dần, giấc ngủ ngắn, mộng nhiều.
Có người đêm hay đi tiểu, dương khí trốn về trong, bước chân không còn chắc, tóc rụng, mặt sạm.
Lại có người mồ hôi vã ra giữa ngày, hoặc mộng tinh mà không rõ cảm xúc, như thể nguyên khí đang rời khỏi chốn ở.

Những lúc ấy, thầy thuốc không chọn thuốc công, cũng chưa vội dùng bổ đại,
mà khẽ khàng thêm vào bài thuốc một trái nhỏ màu đỏ sẫm, vị chua nhẹ – là Sơn Thù Du.
Vị thuốc chuyên đi vào tạng thận – mà không làm hao khí, gom giữ lại những gì sắp trôi.

Giai thoại – Bà cụ và giọt tinh khô đọng lại nơi đôi mắt

Có một bà cụ, tóc đã bạc nhưng ánh mắt vẫn sáng, giọng vẫn sang sảng kể chuyện cho cháu nghe mỗi chiều.
Một hôm có người hỏi bí quyết, bà cười, lấy từ túi vải nhỏ vài quả chua thơm như trái sim chín,
nói rằng:
“Ta chẳng dùng thuốc bổ gì lớn. Chỉ mỗi năm, khi gió thu về, nhai ít Sơn Thù Du ngâm rượu mà thôi.”

Người xưa tin:
Thận tàng tinh – can tàng huyết. Giữ được tinh, thì mắt sáng – tai tỏ – tâm mạnh.
Và Sơn Thù Du là một trong những vị hiếm hoi giữ được tinh mà không làm tắc – dưỡng được can mà không động hỏa.

Tính vị và công năng – chua sáp, hơi ấm, bổ thận – cố tinh – dưỡng âm – thu liễm

Sơn Thù Du – vị chua, hơi ngọt, tính hơi ôn, quy vào can – thận, có công năng:

. Bổ can thận – cố tinh khí: dùng khi di tinh, mộng tinh, tiểu đêm, lưng gối yếu, tai ù, mắt mờ, chóng mặt.
. Thu liễm mồ hôi – sáp khí: cho người ra mồ hôi trộm, mất ngủ do âm hư dương vọng, mạch tế sác.
. Dưỡng can – ích tủy – làm chậm lão hóa: dùng lâu giúp bổ tinh sinh huyết, dưỡng da, sáng mắt.

Sơn Thù Du thường không dùng một mình, mà phối với các vị bổ âm, cố tinh, sinh tủy, như Thục địa – Sơn dược – Kỷ tử – Phục linh – Nhục thung dung…

Cách chọn thuốc tốt và các phương pháp bào chế – trái chín đỏ thẫm, mềm dẻo, thơm chua hậu ngọt

Sơn Thù Du là phần thịt quả chín của cây Sơn thù (Cornus officinalis), loại tốt:

• Màu đỏ thẫm hoặc ánh nâu tím, mềm dẻo, có dầu nhẹ khi bóp.
• Khi ngửi có mùi chua thanh, hơi ngọt, không mốc, không khét, không tanh.
• Khi nhai vị chua mượt – hậu ngọt nhẹ – thơm dịu.

• Dùng bằng cách:
 • Sao rượu: tăng công năng thu liễm – cố tinh – dẫn vào thận.
 • Chưng với rượu, mật hoặc ngâm rượu: dùng cho người già – người suy nhược.
 • Tán bột – làm hoàn thuốc phối với Thục địa, Kỷ tử, Đỗ trọng…

⚠️ Tuyệt đối không dùng quả quá khô, màu đen sì, cứng queo, không thơm – là hàng cũ hoặc tẩm màu.

Bên cạnh những gì ta đã biết…

Sơn Thù Du có mặt trong nhiều bài thuốc nổi tiếng:

• Lục vị địa hoàng hoàn – phối Thục địa – Sơn dược – Trạch tả – Bổ âm – cố tinh.
• Quy tỳ thang gia Sơn Thù Du – giúp giữ khí, ích tỳ, chữa mộng tinh, di khí.
• Ngũ tử hoàn tán – cùng Kỷ tử – Xa tiền – Thỏ ty tử – Nhục thung dung, bổ thận sinh tinh.

Y học hiện đại cho biết: chứa acid hữu cơ, iridoid glycosides, vitamin A – E, có tác dụng:

• Bảo vệ thận, giảm tiểu đêm, cải thiện trí nhớ, sáng mắt.
• Kháng oxy hóa, chậm lão hóa tế bào, cải thiện chuyển hóa đường máu.

Đừng quên…

. Không dùng cho người can hỏa vượng, táo bón, âm hư có nhiệt – mạch sác, lưỡi đỏ.
. Không phối với thuốc hành khí – tả hỏa mạnh khi đang dùng liễm – cố – bổ.
. Dùng lâu ngày nên có chỉ định rõ – phối hợp linh hoạt, tránh tích trệ.

Sơn Thù Du – trái nhỏ giữ lại dòng tinh, dưỡng thầm những thứ không thể gọi tên

Không sánh như linh chi,
Không mạnh như nhân sâm,
Chỉ là một quả chín cuối thu –
cất lại những giọt tinh dần khô,
gom về chút ánh sáng cho mắt,
và một phần yên tĩnh cho trái tim đang chao…