Nữ trinh tử – hạt nhỏ níu giữ những tháng năm chưa kịp bạc màu
Có những người phụ nữ, đến một độ tuổi, bắt đầu cúi gương chậm hơn.
Tóc điểm sợi bạc, lưng nhẹ nhõm thành cong, giấc ngủ mỏng như giấy, da dẻ khô lại như lá cuối mùa…
Không phải vì bệnh – mà vì âm huyết cạn, can thận suy – cái gốc của nữ tính bắt đầu vơi đi.
Và người thầy thuốc, khi nhìn thấy điều đó, không ồn ào nói “bổ”, cũng không tìm đến những phương dược đắt tiền.
Chỉ cần một nắm hạt nhỏ, sẫm đen, mềm mịn – như chút trầm tích còn sót lại của tuổi xuân. Ấy là Nữ trinh tử.
Giai thoại – Người thiếu phụ và giọt sương rơi trên tóc bạc
Nàng năm ấy mới ngoài bốn mươi, tóc đã có sợi trắng, gối thường đau, kinh nguyệt thất thường. Đêm đêm trằn trọc không yên, người lạnh, lòng buồn mà không rõ vì sao.
Một thầy thuốc già ghé qua, nghe nàng kể, chỉ hỏi nhẹ một câu:
“Có phải mấy năm nay, khi soi gương, cô thấy ánh mắt mình nhạt hơn?”
Nàng im lặng.
Ông đặt vào tay nàng một túi nhỏ – bên trong là hạt Nữ trinh tử đã chưng mật, đen bóng như hạt nhãn khô. Bảo mỗi tối uống một muỗng, hãm như trà.
Ba tháng sau, người ta thấy nàng trở lại phiên chợ, tóc vẫn có vài sợi bạc, nhưng mắt long lanh – và dáng bước không còn âm thầm như trước.
Tính vị và công năng – ngọt đắng, bình, bổ can thận, dưỡng âm, đen tóc, sáng mắt
Nữ trinh tử – vị ngọt hơi đắng, tính bình, quy kinh can – thận. Là vị thuốc dưỡng âm – bổ can thận – đen tóc – sáng mắt, thường dùng khi tạng âm suy, huyết yếu, khí hư kéo dài.
. Khi can thận âm hư: lưng gối đau mỏi, tóc bạc sớm, mắt mờ, hoa mắt chóng mặt – phối với Hà thủ ô, Kỷ tử, Đương quy, Câu kỷ để dưỡng huyết – sinh tinh – đen tóc.
. Khi kinh nguyệt không đều, mãn kinh sớm, huyết hư nội nhiệt – dùng chung với Sinh địa, Thục địa, Bạch thược để làm dịu dòng khí âm bốc loạn.
. Trong các bài thuốc cổ như Lục vị địa hoàng hoàn gia Nữ trinh tử, Tả quy hoàn, vị thuốc này thường đứng ở vai trò nhu hòa, điều tiết – như suối âm thấm lại cho thân thể đã khô cạn.
Người xưa gọi Nữ trinh tử là “hạt giữ lại sắc hồng cho người thiếu nữ muộn màng” – bởi nó đến chậm, nhưng bền.
Cách chọn thuốc tốt và các phương pháp bào chế – nhìn hạt như nhìn sâu vào tuổi xuân còn sót
Nữ trinh tử tốt là hạt chín phơi khô của cây nữ trinh – có màu đen ánh xanh tím, mềm nhẹ, cắn vỡ thấy nhân dầu. Loại ngon có mùi thơm nhẹ, không mốc, không chua. Khi bóp nhẹ không dập vụn, khi hãm ra nước có màu nâu đỏ.
. Thường được chưng với mật ong hoặc rượu để tăng tính bổ âm, nhuận huyết, dễ tiêu hóa.
. Có thể sao vàng nhẹ để giảm tính trệ, dùng cho người tỳ yếu.
. Dùng đơn hãm nước uống hàng ngày cũng có tác dụng điều dưỡng – giống như một loại “trà âm khí” cho người trưởng thành.
Nhiều nơi gọi đây là “trà trường thọ” – dành cho những ai muốn giữ lại sự mềm mại, đàn hồi và sáng rõ trong từng ánh nhìn.
Bên cạnh những gì ta đã biết…
Nữ trinh tử xuất hiện trong các bài thuốc:
• Lục vị địa hoàng hoàn gia Nữ trinh tử – bổ thận âm, giảm hoa mắt chóng mặt.
• Thất bảo mỹ nhi đơn – đen tóc, chống rụng tóc, sáng mắt.
• Tả quy hoàn – tư âm, dưỡng tinh, dùng cho người suy nhược sau bệnh nặng.
Y học hiện đại xác nhận: Nữ trinh tử chứa oleuropein, mannitol, flavonoid, có tác dụng chống lão hóa, tăng estrogen tự nhiên, chống viêm, bảo vệ gan, ổn định huyết áp và làm chậm tiến trình bạc tóc.
Đặc biệt thích hợp cho phụ nữ tiền mãn kinh, người già yếu, hoặc người làm việc trí óc suy nhược lâu ngày.
Đừng quên…
. Người tỳ hư, tiêu hóa yếu, đầy bụng, đi ngoài phân sống nên thận trọng – do Nữ trinh tử dễ trệ tỳ.
. Không dùng liều cao kéo dài cho người đang cảm lạnh hoặc suy hô hấp – vì dễ gây lạnh bụng.
. Cần phân biệt với hạt dại hoặc hạt đã hư, ẩm mốc – dễ gây ngộ độc nhẹ.
Nữ trinh tử – hạt đen của thời gian, giữ lại cho người những gì lẽ ra đã trôi qua
Không làm quay ngược tuổi xuân,
Không nhuộm lại mái tóc,
Chỉ là một hạt nhỏ – mỗi ngày âm thầm tưới vào thận can,
Để người ta, giữa những đổi thay và khô héo,
vẫn còn giữ được một ánh nhìn trong và một sợi tóc đen không kịp rụng.
