Long Não – hương kết trong gỗ, khai khiếu trừ phong, làm sáng tỉnh những u mê trong đầu

Người ta chưng cất từ gỗ cây Long Não – một loại cây vững chãi, thân lớn, tỏa bóng rộng – để thu được Long Não – kết tinh thành thể rắn trắng đục – có mùi thơm nồng, bay xa, xuyên sâu.

Vị thuốc này không dùng nhiều – không dùng kéo dài – nhưng lại rất mạnh, rất gọn – như một cái chạm nhẹ vào huyệt đạo để khai mở, như một làn hương lùa qua những lối u tối bên trong.

Giai thoại – đứa trẻ sốt cao mê man và chiếc khăn thấm não tiêu

Đứa trẻ sốt cao nhiều ngày, người mê sảng, mắt đảo liên tục.
Bà cụ xoa một chút Long Não vào khăn – để trước mũi – rồi xoa nhẹ lên trán, lòng bàn chân.

Một lát sau, bé bình lại, hạ sốt, mắt yên.
Người mẹ hỏi:
– “Chỉ là mùi thơm mà cũng có thể làm tỉnh được?”
Bà cụ mỉm cười:
“Mùi ấy không phải chỉ thơm – mà là thuốc – là thứ xuyên vào tâm thần – làm cho khiếu thần mở – mà tà lui.”

Nguồn gốc của vị thuốc

Long Não (龍腦), còn gọi là Não Tiêu, Băng Phiến thiên nhiên, được lấy từ gỗ cây Long Não – Cinnamomum camphora, họ Long não (Lauraceae).
Người ta chưng cất phần thân – rễ – cành cây lớn, sau đó thu lấy tinh thể kết tinh trắng – giống như băng phiến – có mùi thơm mạnh – đó là Long Não thiên nhiên.

Long Não thật rất khác với loại băng phiến tổng hợp hiện nay – bởi vì loại tự nhiên có tác dụng y học rõ rệt – mùi sắc mà không gắt – thấm sâu mà không nồng nặc.

Thành phần – thơm, nhẹ, nhưng mạnh – xuyên qua khiếu thần – mở các tắc trở – làm dịu thần kinh – sát trùng tiêu viêm – là vị thuốc không dành cho số đông, nhưng rất cần trong những lúc khẩn

Long Não (0.05 – 0.2g/lần – dùng ngoài hoặc sắc rất nhẹ) – vị cay, đắng – tính hơi hàn – quy kinh Tâm – Tỳ.
Chứa:
• Camphor tự nhiên – khai khiếu – chống co giật – an thần – tiêu viêm – giảm đau.
• Tinh dầu long não – diệt khuẩn – kháng nấm – trừ uế khí.
• Chất kích thích nhẹ – làm hạ nhiệt – tăng tuần hoàn ngoại biên.

Thích hợp với người: cảm mạo phong hàn – sốt cao mê sảng – thần chí mê man – viêm sưng – đờm nhiều – mụn nhọt chưa vỡ – đau khớp do phong thấp – ngứa lở ngoài da.

Công dụng – khai khiếu – tỉnh thần – trấn kinh – tiêu thũng – sát trùng – là vị thuốc dùng đúng lúc thì như cơn gió mở lối – dùng sai lúc thì thành cơn bão tổn khí

Ứng dụng trong:
• Hôn mê, thần trí mê loạn, nói sảng.
• Sốt cao, co giật nhẹ, mê man.
• Nhọt sưng, mụn chưa vỡ, tắc mủ.
• Đau nhức do phong hàn thấp, tê bì tay chân.
• Ngứa ngoài da, viêm da, hắc lào, lang ben.

Một số cách dùng tiêu biểu:
• Bôi ngoài: trộn với dầu nền (như dầu mè, dầu gấc) – xoa bóp vùng đau.
• Hít – xông – xoa: trị cảm lạnh, sổ mũi, ngạt mũi.
• Chấm vào huyệt thái dương – lòng bàn chân: giúp hạ sốt nhẹ, tỉnh thần.
• Dùng rất ít trong thuốc uống – thường phối với an cung, khai khiếu thang.

Cách chọn thuốc tốt và các phương pháp bào chế

Long Não vốn là tinh dầu kết tinh từ gỗ cây dã hương cổ thụ – loại cây sống lâu năm, thân lớn, gỗ thơm ngát, vững chãi giữa rừng sâu. Dược liệu tốt thường ở dạng bột kết tinh màu trắng ngà hoặc hạt nhỏ, mịn, thơm cay the mát, khi đưa gần mũi sẽ thấy mùi lan tỏa mạnh, sạch, không hăng gắt. Loại giả hoặc đã lẫn tạp chất sẽ có mùi hôi nồng, sắc đục, cầm lên dễ vón cục, ít tan trong tay.

Khi chế, Long Não không cần sao tẩm cầu kỳ – bởi nó vốn đã là phần tinh khiết nhất trong thân gỗ. Tuy nhiên, do tính mạnh, dễ bay hơi và có độc nhẹ, nên chỉ được dùng ngoài da hoặc hòa lượng rất nhỏ vào đơn thuốc đặc trị, như để xoa bóp, tiêu sưng, khai khiếu trong những ca trúng phong, đau nhức lâu ngày, hoặc làm nguyên liệu trong hoàn tán, cao dán.

Người thầy thuốc khi dùng Long Não giống như cầm một giọt gió – phải đúng lúc, đúng liều, đúng nơi. Dùng quá sẽ khiến khí tản hư hao, mà dùng thiếu lại không đủ sức đẩy lùi bế tắc. Bởi vậy, dù chỉ là hạt nhỏ thơm cay, Long Não vẫn cần một bàn tay đủ tinh tế để mời gọi đúng tầng lớp của khí huyết mà nó cần đến.

Bên cạnh những gì chúng ta đã biết thì…

… Long Não không phải là vị thuốc để dùng thường xuyên – mà là để dành – như một cây đèn khi mất điện, một cơn gió khi lồng ngực nặng trĩu. Dùng đúng, đúng liều, đúng lúc – là vị cứu tinh. Dùng sai – có thể phản tác dụng.

• Không dùng cho người âm hư nội nhiệt, cơ thể hư yếu lâu ngày.
• Không dùng cho phụ nữ mang thai, trẻ em dưới 2 tuổi.
• Tránh dùng đường uống nếu không có chỉ định rõ – thường dùng ngoài là chính.

Gia giảm tùy thể bệnh: 

• Nếu ngất xỉu, mê man: phối ngưu hoàng, xạ hương, uất kim.
• Nếu mụn nhọt, sưng tấy: phối hoàng liên, kim ngân hoa, liên kiều.
• Nếu phong thấp đau nhức: phối độc hoạt, khương hoạt, bạch chỉ.
• Nếu ngứa ngoài da: phối hoàng bá, khổ sâm, kinh giới.

Đừng quên:  

• Chỉ dùng lượng nhỏ – chỉ dùng khi thật sự cần.
• Loại thật có mùi dịu, dễ chịu, không hắc, không gắt như hàng công nghiệp.
• Bảo quản nơi mát – tránh ánh sáng – đậy kín để giữ hương thuốc.

Long Não – hương thơm lạnh lẽo của núi rừng phương Nam – không dành để ngửi chơi, mà để đánh thức thần trí đang mê mờ – như một ngọn gió nhỏ, thổi qua mê lộ của tâm thần

Một mảnh tinh thể trắng,
Mùi bay xuyên qua lòng.
Dẫu nhỏ như hạt bụi,
Cũng đủ mở tâm trong.

“Thơm – mà không nồng,
Mạnh – mà không bạo.
Mở được – khi đang tối,
Giữ lại – điều thanh cao…”