Hải Phong Đằng – dây leo của biển thổi mềm cơn tê rút, mở lối cho khớp gân đã cứng

Có những cơn đau không thành tiếng – chỉ là tê râm ran, buốt nơi đầu gối mỗi khi trở trời.
Có những bàn tay co rút vào buổi sớm, bắp chân không duỗi thẳng được sau một đêm dài.
Và có cả những vùng khớp lạnh, đau, không rõ nguyên nhân – mà người bệnh chỉ gọi bằng một tiếng: “phong hành trong thân”.

Khi ấy, người thầy thuốc chọn Hải Phong Đằng – dây leo mềm từ ven biển, vị thuốc nhẹ như gió, nhưng lại làm mềm những co cứng lâu ngày, mở những khớp gập im lìm.

Giai thoại – người đàn bà tê liệt nửa người và nồi nước dây leo của ông lang già

Người đàn bà ngoài năm mươi, tai biến nhẹ, liệt nhẹ nửa thân, nói được, ăn được nhưng tay chân lạnh, khó vận động.
Ông lang già sắc cho mỗi ngày một nắm Hải Phong Đằng, phối cùng Tang Ký Sinh, Ngưu Tất, Quế Chi.

Uống đều, hai tháng sau, tay mềm, chân cử động được.
Người nhà nói:
– “Thứ dây leo ấy – nghe như gió mà lại mở đường máu huyết tắc nghẽn từ trong.”

Tính vị và công năng – mềm mại mà làm tan co cứng, nhẹ nhàng mà dời được phong trệ

Hải Phong Đằng có vị đắng – cay nhẹ, tính ấm, quy kinh Can – Tỳ – Thận.

• Khu phong – trừ thấp: trị phong thấp gây đau nhức, tê mỏi, cứng khớp
• Hoạt lạc – thông kinh: trị co rút gân, liệt nhẹ, khớp không vận động
• Chỉ thống – giảm đau: đau lưng mỏi gối, viêm đa khớp, phong hàn thấp
• Theo y học hiện đại: có tác dụng giãn mạch ngoại vi, tăng lưu thông máu, kháng viêm nhẹ

So với Độc Hoạt hay Tang Ký Sinh, Hải Phong Đằng không mạnh bạo mà mềm dẻo hơn – thích hợp cho người già, người thể hư, hoặc giai đoạn phục hồi sau bệnh.

Cách chọn thuốc tốt và các phương pháp bào chế

Hải Phong Đằng mọc ở ven biển, thân leo mảnh mai mà dẻo dai, lá xanh đậm như thấm ánh muối sương. Khi chọn làm thuốc, người tinh ý sẽ tìm những dây còn nguyên vẹn, thân chưa quá già, lá chưa úa, phơi khô vẫn giữ được sắc nâu ngả xanh và mùi thơm nhẹ của cỏ mặn. Dược liệu tốt thường có độ mềm, dễ bẻ, mùi thơm mát chứ không hôi ẩm hay chua gắt.

Sau khi thu hái, Hải Phong Đằng được rửa sạch cát muối, thái khúc rồi phơi mát trong bóng râm – để không mất đi hương vị đặc trưng từ biển cả. Có khi người ta sao sơ để tăng tác dụng khu phong, trừ thấp, hoặc dùng sống trong những bài thuốc thông kinh hoạt lạc, giúp giảm đau nhức ở người khí huyết đình trệ.

Tuy thân mảnh, nhưng khí vị Hải Phong Đằng lại vững vàng – chỉ cần phối hợp khéo, vị thuốc này có thể hóa thành chiếc cầu nối giúp khí huyết lưu thông, giải phóng những ứ trệ âm thầm trong khớp xương, cơ nhục.

Người thầy thuốc khi dùng nó, cũng như cánh buồm giữa biển – phải chọn đúng gió, đúng hướng, thì mới mong đưa con thuyền sức khỏe về nơi an lành.

Bên cạnh những gì ta đã biết thì…

… Hải Phong Đằng là phần dây và lá của loài dây leo mọc ven biển, thường được gọi là “Dây Phong Biển”, thuộc họ Đậu, thân dài, cành mềm, lá xanh có gân nổi.

• Dùng phần dây già, lá non, phơi khô, sắc uống hoặc nấu nước ngâm tắm
• Có thể sao thơm hoặc tẩm rượu để tăng khả năng dẫn thuốc vào kinh lạc
• Phối Ngưu Tất, Quế Chi, Tang Ký Sinh: trị khớp cứng, co rút, viêm khớp dạng thấp
• Phối Đương Quy, Sinh Khương, Xuyên Khung: trị đau nửa đầu, đau mỏi vùng cổ gáy
• Dùng nấu nước xông, ngâm chân tay: hỗ trợ liệt nhẹ, run tay, tê bì

Dân gian ven biển còn gọi Hải Phong Đằng là “dây gió xoa lưng”, bởi người già ngâm nước ấy, xoa bóp vào lưng, vào gối – thấy nhẹ đi cơn nặng âm ỉ.

Đừng quên…

• Vì tính ấm, nhưng có tác dụng hoạt huyết – không dùng cho người đang chảy máu, người nhiệt thực
• Không dùng đơn độc lâu ngày, dễ tiêu hao khí huyết ở người thể hư
• Người cơ địa yếu, tỳ hư nên dùng phối hợp bài bản, tránh tác dụng ngược

Hải Phong Đằng… dây leo từ biển thổi mềm những khớp cứng, mở lối cho thân thể khô rút được trôi chảy trở lại

Không cần nóng,
Không cần sắc,
Chỉ là dây mảnh mềm,
Mà vuốt được phong trệ đã bám lâu trong gân cốt.

“Dây gió mọc ven cát,
Lại biết làm ấm cả bàn tay đã quên cử động.
Không lớn tiếng –
Chỉ dỗ cho khớp mềm bằng gió âm thầm.”