Tái Tạo Tán – Một làn thuốc hồi sinh khi cả khí lẫn huyết đều đã cạn
“Có những người không còn đau, Vì thân thể đã chẳng còn gì để mất, Chỉ còn một dáng đi rỗng nhẹ, một ánh mắt không còn sáng, Muốn cứu – không thể chỉ bổ, mà phải tái tạo từ gốc.”
Giai thoại – Bài thuốc cho những người vừa từ cõi cạn trở về
Tái Tạo Tán xuất hiện lần đầu trong một cuốn sách y học cổ truyền lưu truyền nội bộ vào cuối thời Minh. Người ta kể rằng, có một bà đỡ bị kiệt sức sau nhiều đêm sinh khó liên tiếp, thân thể khô quắt, ăn không vào, ngủ không sâu, đi không vững, tóc rụng, da sạm, giọng nói khàn như gió rừng qua mùa đông.
Không một bài bổ huyết nào hiệu quả, không một thang dưỡng khí nào giúp chị hồi phục. Một thầy thuốc vùng sơn cước khi nhìn thấy, đã không kê đơn theo cách thường, mà tạo một phương thuốc vừa sinh khí, vừa dưỡng huyết, lại khéo điều hoà âm dương, khai thông khí trệ, kích thích sự phục hồi toàn diện – đặt tên là Tái Tạo Tán.
Và rồi, qua từng ngày, tóc bà mọc lại, da có sắc hồng, giấc ngủ trở về, và người ta bảo rằng: “Bài thuốc ấy không cứu sống – mà là gọi lại sự sống đã đi rồi.”
Nguồn gốc bài thuốc
Tái Tạo Tán (再造散) là bài thuốc được ghi chép đầu tiên trong sách Y Tôn Giải Biện thời Minh – Thanh. Về sau, được chỉnh lý và lan truyền trong nhiều hệ phái y học cổ truyền với tên gọi Tái Tạo Thang – Tái Tạo Tán, dùng trong những trường hợp khí huyết đều hư, chính khí hư yếu, gốc rễ sinh lực cạn kiệt.
Bài thuốc có tính chất vừa bổ vừa hồi phục, sử dụng khi người bệnh sau tai biến, sau sản hậu, sau nhiễm bệnh dài ngày, hoặc suy kiệt bởi khí huyết hao tổn không hồi phục được bằng các bài bổ đơn lẻ.
Thành phần bài thuốc
• Nhân sâm (人参) – 12g: đại bổ nguyên khí, hồi phục sinh lực.
• Hoàng kỳ (黄芪) – 20g: bổ khí, cố biểu, thăng dương, sinh cơ.
• Bạch truật (白术) – 12g: kiện tỳ, táo thấp, bổ trung khí.
• Phục linh (茯苓) – 12g: kiện tỳ lợi thấp, an thần nhẹ.
• Cam thảo (甘草) – 6g: điều hòa, trợ khí, giải độc nhẹ.
• Đương quy (当归) – 12g: bổ huyết, hoạt huyết, dưỡng huyết mới sinh.
• Thục địa (熟地黄) – 12g: tư âm, bổ huyết sâu.
• Xuyên khung (川芎) – 6g: hoạt huyết, chỉ thống.
• Sinh khương, Đại táo: hòa vị, trợ tiêu, bổ khí nhẹ.
Công dụng bài thuốc, dùng trong các trường hợp
Tái Tạo Tán dùng trong các trường hợp:
• Người mới hồi phục sau bạo bệnh, khí huyết đều suy, người rũ xuống như cây thiếu nhựa
• Sau tai biến, sản hậu kéo dài, bệnh mạn tính làm tiêu hao gốc rễ
• Mệt mỏi sâu, ăn uống không tiêu, ngủ kém, trí nhớ giảm, rụng tóc, da khô, chân tay lạnh
• Hồi phục sau mất máu, sau phẫu thuật hoặc hóa trị
Cách phối ngẫu và gia giảm theo thể bệnh
• Có đau đầu chóng mặt: thêm Câu đằng, Thiên ma
• Tiêu hóa kém: thêm Trần bì, Thần khúc
• Mất ngủ: thêm Toan táo nhân, Viễn chí
• Tê tay chân, liệt nhẹ: phối Ngưu tất, Kê huyết đằng
• Hư hàn nhiều: thêm Bào khương, Nhục quế
Bên cạnh những gì ta đã biết…
Tái Tạo Tán còn được một số thầy thuốc gọi là “bài thuốc hồi hồn,” vì dùng đúng người – đúng lúc – có thể làm bệnh nhân tỉnh lại sau những đợt suy kiệt tưởng không gượng nổi.
Một số thầy thuốc cổ truyền dùng bài này như bước nối sau Thập Toàn Đại Bổ Thang, khi muốn phục hồi sâu hơn mà cơ thể không hấp thu nổi các bài đại bổ quá nặng.
Ở một vài nơi, người ta còn dùng bài thuốc này sắc loãng, hãm thành trà thuốc uống rải rác trong ngày – như một cách gọi lại khí huyết bằng nhịp điệu dịu dàng và bền bỉ.
Hãy nhớ:
Không dùng bài này khi cơ thể còn thấp nhiệt, có biểu hiện sốt, viêm, rêu lưỡi vàng dày, tiêu chảy chưa ổn.
Thuốc bổ sâu, cần dùng đúng lúc. Khi dùng nên ăn nhẹ, ngủ sớm, giữ tinh thần yên, không uống sau bữa quá no, không dùng vào chiều tối muộn.
Tái Tạo Tán – Một bài thuốc không chữa bệnh, mà gọi lại sự sống đã rút đi
Không phải ai cũng cần bài thuốc này – chỉ những người đã thật sự cạn kiệt, không còn gì để mất, mới thấy hết cái ấm âm thầm mà bài thuốc đem lại.
Tái Tạo Tán là hơi thở nhẹ, thấm qua từng tế bào – để sự sống quay về, như một đốm lửa ấm nhỏ bên trong lồng ngực lạnh.
Một người mở mắt, thấy ánh sáng không còn chói, Một thân thể ăn được một bát cơm mà không mệt, Một hơi thở sâu mà yên, Một ngày mới thật sự là mới.
