Tục Đoạn – rễ mềm giữ thai, nối gân, liền mạch
Có những nỗi đau không rạch máu – mà rạn từ bên trong gân khớp, tạng phủ
Một người sẩy thai liên tiếp ba lần, sức khỏe yếu, lưng lạnh, tâm bất an.
Một người khác gãy tay – bó đã lành – nhưng nhức âm ỉ, nhất là khi trời lạnh.
Lại có ông lão đau lưng mỏi gối, đứng dậy chậm, bước đi run, chân tay không chắc.
Ấy là khi can thận suy, khí huyết yếu, gân mạch thiếu sự dưỡng nuôi.
Người thầy thuốc không chọn thuốc bổ khí thuần – cũng không dùng thuốc mạnh hành huyết – mà dùng một rễ dài mềm như sợi tơ dẻo, màu nâu sẫm, thơm nhẹ, gọi là Tục Đoạn, để nối những phần rạn – bồi dưỡng mà không trệ – ôn mà không táo.
Giai thoại – Người thợ mộc trật khớp và bài thuốc nối gân không đao kéo
Một thợ mộc trẻ trượt chân khi khiêng gỗ – đầu gối sưng – gân kéo đau như đứt.
Đi châm cứu nhiều nơi – vẫn đau khi đứng lâu.
Một cụ đồ lang già chỉ cười:
“Đứt không ra máu – nhưng gân đã sai – phải nối bằng rễ nối.”
Cụ dùng Tục Đoạn – Cốt toái bổ – Ngưu tất – Cam thảo – Phòng phong.
Mười ngày sau – đau dịu, ba mươi ngày – đứng vững, năm mươi ngày – quỳ cũng không nhức.
Tính vị và công năng – đắng, cay, hơi ôn – bổ can thận – hoạt huyết – nối gân – an thai
Tục Đoạn – vị đắng nhẹ, cay dịu, tính ấm không táo, quy kinh can – thận.
• Bổ can thận – mạnh gân cốt: dùng cho đau lưng, mỏi gối, yếu gân, run tay chân, hậu sản suy
• Hoạt huyết – thông kinh lạc: trị trẹo khớp, đau sưng, bong gân, nhức xương sau gãy
• An thai – chỉ huyết: dùng trong thai động không yên, ra máu lắt nhắt do khí huyết suy
• Nối chỗ “đứt âm thầm”: cả về xương, gân, khí và cả mạch thai
Cách chọn thuốc tốt và các phương pháp bào chế
Tục Đoạn là rễ cây Tục Đoạn (Dipsacus asper), thu hoạch mùa thu, phơi khô, để nguyên hoặc thái mỏng.
✔️ Loại tốt:
• Rễ dài, màu nâu sẫm, vân xoắn nhẹ, bên trong vàng nhạt, thơm dịu, không vụn nát
• Khi bẻ có sợi dai mảnh như tơ – nhấm thấy ngọt hậu, không chát
• Không ẩm mốc, không đắng sẫm – không có mùi đất nồng
📌 Cách dùng:
• Thường sao vàng hoặc sao rượu – để tăng dẫn khí vào thận – gân
• Phối với Cốt toái bổ – Đỗ trọng – Ngưu tất – Cam thảo – Bạch thược – Thục địa
• Dùng trong thang, hoàn, tán – có thể uống lâu dài cho bệnh mạn
Bên cạnh những gì ta đã biết…
Tục Đoạn có mặt trong các toa nổi tiếng:
• Toa dưỡng thai – an thai: Tục Đoạn – A giao – Đỗ trọng – Cam thảo
• Toa nối gân – liền khớp: Tục Đoạn – Cốt toái bổ – Ngưu tất – Phòng phong – Xuyên khung
• Toa bổ can thận – mạnh gân xương cho người già yếu: Tục Đoạn – Thục địa – Kỷ tử – Đỗ trọng – Phục linh
Y học hiện đại ghi nhận:
• Chứa saponin, iridoid glycosid, alkaloid, chất chống viêm – giảm đau nhẹ
• Có tác dụng bổ xương, chống viêm, tăng cốt hóa xương, dưỡng dây chằng
• Hỗ trợ điều trị loãng xương, sụn khớp mòn, đau lưng kinh niên, sa tử cung nhẹ
Đừng quên…
• Không dùng cho người thực nhiệt, viêm cấp, chấn thương mới sưng nóng
• Phối cẩn thận với hoạt huyết mạnh – tránh dùng sai gây động thai
• Tốt nhất dùng cho bệnh mạn, khí huyết hư – phối với bổ âm hoặc bổ khí tùy thể
Tục Đoạn – rễ dài âm thầm nối lại những phần gãy rời của gân, mạch và thai khí
Không thơm,
Không rực,
Chỉ là rễ khô dài như sợi dây buộc,
mà nối lại được thai động giữa gió chướng đầu mùa,
giữ vững một đầu gối đã từng trật khớp,
và làm người yếu lưng, mỏi gối có thể đứng thẳng trở lại mà không run…
