Thổ Phục Linh – vị thuốc âm thầm hút độc, trừ phong thấp
Có những chứng mẩn ngứa – tê đau – sưng đỏ kéo dài không khỏi, bởi độc và thấp đã kết lại bên trong…
Có người da nổi mẩn đỏ từng mảng, ngứa dai dẳng, uống thuốc mãi chỉ đỡ rồi tái.
Có người khớp sưng, đầu gối nặng, tay chân tê, xét nghiệm không viêm rõ ràng.
Có những căn bệnh giang mai thời kỳ hai, biểu hiện trên da như phong thấp, khó phân định bằng mắt thường.
Đó là lúc người thầy thuốc tìm đến một vị thuốc đào lên từ đất, không thơm, không sắc – nhưng biết hút độc, dẫn thấp, giải uẩn khí bên trong kinh lạc và tạng phủ.
Đó chính là Thổ Phục Linh – vị thuốc không rực rỡ – nhưng kiên trì, âm thầm “gỡ rối dưới da thịt người bệnh.”
Giai thoại – Cô gái ngứa lâu năm và bó rễ không có mùi
Một cô gái quê, từ tuổi mười tám đã mẩn ngứa mỗi mùa nóng, gãi đến rớm máu.
Thầy thuốc cho thuốc mát gan, tiêu viêm – có đỡ – rồi tái.
Bệnh viện cho thuốc kháng dị ứng – da bớt ngứa – rồi khô – rồi lại nổi sần.
Một ông lương y già nghe kể, chỉ bảo:
“Không phải tại gan, cũng không tại khí. Là thấp nhiệt đã lẫn trong huyết lâu ngày – phải hút nó ra từ đất.”
Ông cho Thổ Phục Linh – Kim ngân hoa – Sinh địa – Ké đầu ngựa – Bồ công anh, sắc liên tục ba tuần.
Và da cô dịu dần, sáng lại, không còn gãi giữa đêm.
Cô hỏi sao rễ thuốc chẳng có mùi, ông chỉ cười:
“Vị thuốc âm thầm – thường chữa được chứng không tên.”
Tính vị và công năng – ngọt, bình – khu phong – trừ thấp – giải độc – thông kinh – lợi tiểu
Thổ Phục Linh – vị ngọt, tính bình, quy vào can – vị – bàng quang.
• Khu phong – trừ thấp: trị phong thấp đau nhức, chân tay tê, khớp nặng – nhất là sau mưa lạnh, ẩm thấp
• Giải độc – tiêu viêm: dùng trong mụn nhọt, viêm da, ghẻ lở, viêm tuyến vú, viêm loét mạn tính
• Thông kinh lạc – lợi tiểu: hỗ trợ trị sưng phù, tiểu ít, da khô sần, lở loét lâu ngày
• Dùng tốt trong bệnh giang mai thời kỳ hai, viêm da dị ứng lâu năm, phong nhiệt tích độc trong huyết
Cách chọn thuốc tốt và các phương pháp bào chế
Thổ Phục Linh là thân rễ của cây Smilax glabra Roxb. (thuộc họ khúc khắc – Smilacaceae), mọc hoang nhiều ở vùng núi Việt Nam.
✔️ Loại tốt:
• Củ mập tròn, dài, hình dáng giống củ sắn – nhưng mặt ngoài nâu đỏ, bên trong trắng ngà hoặc hơi vàng
• Vị ngọt dịu nhẹ, hơi mát – không đắng, không cay, không mùi lạ
• Khi sắc ra nước trong, vị dịu – không tanh, không hôi
📌 Cách dùng:
• Thái lát mỏng – sắc nước hoặc tán bột dùng lâu dài
• Phối với Kim ngân hoa – Liên kiều – Ké đầu ngựa – Bồ công anh – Sinh địa trong các toa giải độc
• Có thể dùng trong bài thuốc lợi tiểu, hỗ trợ trị viêm da mạn – viêm khớp dạng thấp
Bên cạnh những gì ta đã biết…
Thổ Phục Linh thường góp mặt trong:
• Toa trị phong thấp mạn: Thổ Phục Linh – Độc hoạt – Ngưu tất – Phòng phong
• Toa giải độc ngoài da: Thổ Phục Linh – Kim ngân – Ké đầu ngựa – Sinh địa – Xuyên tâm liên
• Toa trị giang mai thời kỳ hai: Thổ Phục Linh – Địa hoàng – Huyền sâm – Liên kiều – Cam thảo
Y học hiện đại xác nhận:
• Chứa saponin, flavonoid, resin, tinh bột
• Có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, lợi tiểu, giải độc gan, điều hòa miễn dịch
• Hỗ trợ điều trị viêm khớp dạng thấp, viêm da cơ địa, bệnh giang mai phụ trợ
Đừng quên…
• Không dùng cho người tỳ vị hư yếu, phân sống, tiêu chảy – vì vị này có tính trơn nhẹ
• Dùng kéo dài cần phối với vị kiện tỳ như Bạch truật, Phục linh để tránh hư hao khí lực
• Người có cơ địa quá lạnh – nên sao vàng trước khi dùng để điều hòa tính bình
Thổ Phục Linh – củ đất âm thầm gỡ rối những độc khí không tên
Không thơm,
Không sắc,
Chỉ là củ đất xù xì như rễ sắn già
vậy mà biết cách hút những uẩn khí đã nằm lâu dưới da,
dẫn độc ra khỏi huyết,
và làm dịu đi từng vùng sưng đỏ vốn đã thành quen trong đời người bệnh…
