Ngũ Linh Chi – viên ngọc đen từ vách đá chữa lành máu huyết và vết thương âm ỉ

Không phải lá, không phải rễ, cũng chẳng phải vỏ cây. Có một vị thuốc được hình thành từ phân của loài dơi ăn trái và côn trùng, sống treo ngược trên trần đá âm u. Người xưa đi sâu vào các hang đá rừng núi, tìm lấy những mảng phân dơi lâu năm đã khô đen, cứng như đất nung, đem về phơi kỹ, sàng lọc kỹ lưỡng, giữ lại phần tinh túy nhất – người ta gọi đó là Ngũ Linh Chi.

Thứ dược liệu đen sì, lổn nhổn ấy, nhìn qua ai cũng dè dặt. Nhưng với người thầy thuốc, đó là viên ngọc đen lặng thầm có thể làm tan ứ máu, cầm huyết chảy, dịu đi đau đớn, liền lại những vết thương đã lâu chưa khép.

Giai thoại: Vết dao nơi sườn và nắm thuốc đen cầm máu của người thầy yên lặng

Có người thợ săn vấp phải đá núi, bị một nhát dao cắt sâu vùng sườn. Máu chảy không ngừng, người tái đi từng giờ. Trong cái đêm ấy, người thầy thuốc vùng cao chỉ lặng lẽ giã Ngũ Linh Chi thành bột, trộn rượu ấm bôi ngoài và sắc thêm một bát nước đặc cho uống.

Sáng hôm sau, máu ngừng rỉ, miệng vết dần khô. Anh thợ săn hỏi:
“Thứ đen đen ấy là gì mà chẳng thơm, chẳng mát, lại cứu được một mạng người?”
Thầy thuốc chỉ nói:
“Là thứ mà loài dơi đã lặng lẽ góp lại trong bóng tối, để giữ lại ánh sáng cho người khác.”

Tính vị và công năng – chát mà không thô, mềm mà cầm, chỉ huyết – tiêu ứ – chỉ thống – sinh cơ

Ngũ Linh Chi có vị ngọt, chát, tính ôn, quy vào can – tâm – vị, là vị thuốc chỉ huyết, hóa ứ, chỉ thống, sinh cơ – dùng trong các chứng xuất huyết, đau do ứ huyết, chấn thương, vết thương lâu lành.

. Khi chảy máu dai dẳng, máu cam, kinh nguyệt kéo dài, băng huyết nhẹ, Ngũ Linh Chi phối Bạch cập, Trắc bá diệp, Ngải diệp để cầm máu, thu liễm, dưỡng huyết.
. Trong các chứng đau do ứ huyết sau chấn thương, va đập, ngã xe, gãy xương, dùng với Tam lăng, Nhũ hương, Huyết kiệt, Đào nhân để tiêu ứ – giảm đau – sinh cơ.
. Với vết loét mưng mủ lâu ngày, chảy máu lắt nhắt không cầm, dùng Ngũ Linh Chi tán bột, phối Bạch phàn, Khô phàn bôi ngoài, hoặc rắc trực tiếp lên tổn thương.
. Ngoài ra, còn được dùng trong một số bài thuốc giảm đau vùng bụng dưới, hậu sản huyết ứ, đau bụng kinh có máu vón đen.

Ngũ Linh Chi không làm thay đổi huyết khí, mà thu về – gom lại – dỗ dành vùng bị tổn thương, giúp máu ngừng trôi, huyết trở lại dòng, da thịt được dựng nên từ tĩnh lặng.

Cách chọn thuốc tốt và các phương pháp bào chế – như chọn tinh chất từ năm tháng trong hang đá

Ngũ Linh Chi tốt là phân dơi đã khô kỹ, màu đen nâu, nhẹ, giòn, có mùi hơi ngái nhưng không hôi, không mốc, không vụn. Được sàng sạch tạp chất, sao vàng nhẹ để dùng trong y dược.

Cách dùng:

. Tán bột uống: phối với Rượu ấm, nước cơm hoặc sữa hạt, giúp cầm máu, tiêu ứ sau chấn thương.
. Bôi ngoài: dùng bột phối hoặc đơn độc, rắc lên vết thương nhỏ đang rỉ máu, lâu lành.
. Sắc uống: cùng các vị hoạt huyết – chỉ huyết như Đương quy, Huyết kiệt, Tam lăng trong các thang trị huyết ứ.
. Tẩm rượu sao vàng: tăng tác dụng chỉ huyết, sinh cơ, trừ mùi ngái.

Người thầy thuốc giỏi không chỉ chọn đúng thuốc, mà còn hiểu được rằng: thứ sinh ra từ tầng sâu – thì sẽ đi vào tầng sâu nhất của huyết và đau.

Bên cạnh những gì ta đã biết…

Trong sách cổ, Ngũ Linh Chi được xem là vị thuốc vừa cầm máu, vừa tiêu ứ, lại sinh cơ – rất hiếm có.
Tên gọi “Ngũ Linh Chi” mang ý nghĩa “linh khí của năm tạng tích lại”, nhưng thực ra nó là phân dơi trong các hang đá lâu năm, có thể chứa nhiều hợp chất hữu cơ, protein, enzym lên men đặc biệt do quá trình tiêu hóa của dơi để lại.

Y học hiện đại phát hiện Ngũ Linh Chi có khả năng cầm máu tự nhiên, kháng khuẩn nhẹ, tiêu viêm, thúc đẩy liền vết thương và giảm đau trong các hội chứng tụ máu mô mềm.

Đừng quên…

. Không dùng cho người bế kinh, u kết, đại tiện táo, hoặc có xuất huyết do nhiệt hư, không phải huyết ứ.
. Dùng kéo dài phải phối với vị kiện tỳ – bổ huyết, tránh gây khô táo.
. Cần chọn đúng loại – tránh nhầm với phân dơi ẩm, chưa xử lý, dễ nhiễm nấm mốc.

Ngũ Linh Chi – món quà đen từ đá núi để làm lành những dòng máu chưa khép

Không sinh từ rễ,
Không mọc từ lá,
Ngũ Linh Chi là lớp trầm tích đọng lại giữa bóng tối,
Sinh ra từ loài biết bay không tổ,
Nhưng giữ được lối về cho máu huyết,
Cho vết thương khô miệng,
Cho người đau lâu ngày một niềm tin dịu nhẹ.